انواع شیرآلات صنعتی چیست؟

شیرآلات صنعتی یا Industrial valves تجهیزاتی مکانیکی هستند که برای قطع، وصل، تنظیم و کنترل جریان سیالات (مایعات، گازها و بخار) در سیستم‌های لوله‌کشی و فرآیندی استفاده می‌شوند و نقش مهمی در ایمنی، بهره‌وری و دوام تجهیزات صنعتی دارند. این شیرها بر اساس طراحی و عملکرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام برای شرایط کاری خاصی مناسب هستند

شیرهای صنعتی انواع مختلفی دارند که مهم ترین آنها عبارتند از گیت ولو، شیرهای گلوب، شیرهای توپی، شیرهای پروانه ای، شیرهای یک طرفه، شیرهای فشارشکن، شیرهای اطمینان و غیره. درجدول زیر انواع شیرآلات صنعتی با هم مقایسه شده اند.

نوع شیر	مکانیزم عملکرد	کاربرد اصلی	محدوده فشار کاری تقریبی	محدوده دمای کاری تقریبی	مزایا	معایب
گیت ولو (Gate Valve)	حرکت خطی گیت برای باز/بسته شدن کامل مسیر	ایزوله‌کردن کامل جریان در خطوط لوله آب، بخار، نفت و گاز	تا حدود 80 بار (بسته به جنس و طراحی)	-20 تا 425°C	افت فشار کم، جریان آرام، استفاده دوطرفه، صرفه‌جویی انرژی	باز و بسته شدن کند، ایجاد ارتعاش، احتمال نشتی در تغییرات دمایی شدید، تعمیر دشوار
گلوب ولو (Globe Valve)	حرکت خطی دیسک روی نشیمنگاه برای کنترل جریان	کنترل دقیق جریان، کاربرد در بخار، مایعات و گازها	تا حدود 150 بار	-20 تا 565°C (با جنس مناسب)	آب‌بندی عالی، باز و بسته شدن سریع‌تر، قابلیت استفاده به‌عنوان شیر بازرسی	افت فشار زیاد، نیاز به گشتاور یا نیروی زیاد برای فشار بالا
شیر توپی (Ball Valve)	چرخش 90 درجه توپی کروی با سوراخ مرکزی	کنترل جریان و فشار، مناسب برای گاز و مایعات، نفت و گاز	تا حدود 700 بار	-50 تا 200°C (مدل‌های خاص تا 400°C)	طراحی ساده و فشرده، نگهداری کم، ضد نشت، باز و بسته سریع، چندجهته	نامناسب برای دریچه گاز دائمی، حساسیت به ذرات معلق
شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve)	چرخش 90 درجه دیسک حول محور	تنظیم جریان در دما و فشار کم، صنایع شیمیایی، غذایی، آب و فاضلاب	تا حدود 25 بار (مدل‌های خاص تا 50 بار)	-40 تا 200°C	سبک و کم‌حجم، نصب آسان، هزینه کمتر، قابلیت دریچه گاز	آب‌بندی کامل ندارد، دیسک همیشه در مسیر جریان است
شیر یکطرفه (Check Valve)	باز شدن خودکار با فشار جریان و بسته‌شدن با برگشت جریان	جلوگیری از برگشت جریان، حفاظت از پمپ‌ها	تا حدود 100 بار	-20 تا 425°C (بسته به جنس)	جلوگیری از Backflow، عملکرد خودکار، نگهداری کم	نامناسب برای جریان ضربانی، احتمال خرابی قسمت متحرک

گیت ولو یا Gate Valves

گیت ولوها یکی از انواع شیرآلات صنعتی هستند که به عنوان شیر ایزوله عمل می کنند. این شیرها به کنترل جریان سیال در لوله ها کمک می کنند. برای شروع یا توقف جریان آب یا هر نوع مایع دیگری، این شیرها به خطوط لوله متصل می شوند. این تجهیزات، برای مصارف مختلفی استفاده می شوند و معمولاً در منازل و مراکز تجاری به کار برده می شوند. برای ساخت این شیرها از مواد مختلفی مانند فولاد ضد زنگ، چدن، فولاد آلیاژی، فولاد آهنگری و غیره استفاده می شود.

شیرهای صنعتی دروازه ای یا همان گیت ولو برای متوقف کردن یا شروع جریان آب استفاده می شوند. هنگامی که این شیرها باز هستند، هیچ مانعی برای جریان وجود نخواهد داشت زیرا قطر خط لوله و دروازه دارای دهانه یکسانی هستند. اندازه شیر را می توان با این قطر سوراخ تعیین کرد.

در صورت تمایل به آشنایی با گیت ولوهای برند آیواز ترکیه وارد لینک زیر شوید:

گیت ولوهای آیواز

مزایا

• دارای friction loss بسیار کم هستند.
• آنها را می توان به دو صورت در مدار استفاده کرد.
• جریان آرام را فراهم می کنند و افت فشار آنها حداقل است.
• موجب صرفه جویی در انرژی و کاهش هزینه می شوند.
• در صورت باز شدن کامل و آب بندی محکم افت فشار کمی خواهند داشت.

معایب

• آنها را نمی توان به سرعت باز و بسته کرد.
• باعث ایجاد ارتعاش و لرزش می شوند.
• در سیستم هایی که دمای بالا به طور نامنظم تغییر می کند، به دلیل بارگذاری لوله در انتهای شیر، نشتی در این شیرهای صنعتی رخ می دهد.
• نگهداری و تعمیرشان پیچیده است.

گلوب ولو یا Globe Valves

گلوب ولوها یا شیرهای بشقابی، یکی از محبوب ترین انواع شیرهای صنعتی مورد استفاده در کاربردهای مختلف است. این شیرها از حرکت خطی برای دریچه بخار استفاده می کنند. آنها برای کنترل جریان در یک خط لوله استفاده می شوند. مزیت اصلی این شیر صنعتی این است که به اندازه شیرهای دیگر نشتی ندارد.

برای آشنایی با گلاب ولو برند آیواز ترکیه وارد لینک زیر شوید:

گلاب ولو آیواز ترکیه

مزایا

• به خوبی بسته و به اصطلاح بخاربند می شوند.

• زمان باز و بسته شدن کوتاهتری دارند.
• در این شیرها، پروسه Body ring seating surface آسان تر است.
• می توان از آنها به عنوان شیرهای بازرسی خطوط استفاده کرد.
• دارای امکان positive shut-off هستند.

معایب

شیرهای توپی، یکی از انواع شیرآلات صنعتی هستند که از یک توپ کروی شکل برای کنترل جریان مواد از یک دهانه به دهانه دیگر استفاده می کنند. این شیرها انتخاب ایده آلی برای استفاده در گازها هستند زیرا آب بندی بهتری دارند. این شیرهای صنعتی کاربردهای زیادی دارند زیرا فشار تا 700 بار و دما تا 200 درجه سانتیگراد را تحمل می کنند و اندازه آنها معمولاً از 0.5 سانتی متر تا 30 سانتی متر متغیر است. کارکرد و تعمیر آنها آسان است زیرا دارای ساختاری ساده هستند.

• افت فشار در این شیرها زیاد است.
• برای بسته شدن تحت فشار بالا، این شیرهای صنعتی به مقدار بیشتری نیرو یا یک محرک با گشتاور زیاد نیاز دارند.

شیرهای توپی یا Ball Valves

شیرهای صنعتی توپی به گونه ای طراحی شده اند که فقط امکان چرخش 90 درجه ای را فراهم می کنند .این شیرها یک انتخاب صنعتی مناسب، به دلیل آب بندی قابل اعتماد و ضد هوا در حالت بسته هستند.

این تجهیزات برای کنترل جریان و فشار استفاده می شوند و در صنعت نفت و گاز استفاده می شوند، اما در بسیاری از بخش های تولیدی، ذخیره سازی مواد شیمیایی و حتی مصارف مسکونی نیز کاربرد دارند.

جهت آشنایی با مدل های مختلف شیرهای توپی برند آیواز ترکیه وارد لینک زیر شوید:

شیرهای توپی آیواز ترکیه

مزایا

• این شیرها دارای طراحی فشرده هستند و کمتر نیاز به تعمیر و نگهداری و روغن کاری دارند.
• مقرون به صرفه ترین شیرها هستند.
• دارای خصوصیات poor throttling هستند که می تواند باعث شود seat شیر توپی به راحتی فرسایش یابد.
• ضد نشت هستند.
• به سرعت باز و بسته می شوند.
• دارای انعطاف طراحی چند طرفه هستند.

معایب

• برای دریچه گاز دائمی مناسب نیستند.
• در سیالات باقیمانده، ذرات موجود در سیال با سطوح برخورد کرده و به آنها می چسبند. این ممکن است باعث نشت، سایش و سایر مشکلات شود.

شیرهای پروانه ای یا Butterfly Valves

شیرهای پروانه ای یکی از انواع شیرآلات صنعتی هستند که برای تنظیم جریان طراحی شده اند، اما با قابلیت کنترل محدود. این شیرآلات صنعتی با چرخش 90 درجه دسته، به راحتی کار می کنند. این تجهیزات، از یک دیسک فلزی در بدنه شیر تشکیل شده است که عمود بر جریان در حالت بسته قرار گرفته است. شیرهای پروانه ای طوری پیکربندی شده اند که به صورت الکترونیکی، دستی یا پنوماتیکی کار کنند. این شیرهای صنعتی را می توان در کارخانجات دارویی، شیمیایی و فرآوری مواد غذایی استفاده کرد. این تجهیزات برای مایعات خورنده در دما و فشار کم استفاده می شود.

شیرآلات صنعتی پروانه ای را می توان برای طیف گسترده ای از کاربردها در تامین آب، تصفیه فاضلاب، حفاظت از آتش و تامین گاز، در صنایع شیمیایی و نفت، در سیستم های جابجایی سوخت، تولید برق و غیره استفاده کرد.

برای آشنایی با شیرهای پروانه ای برند آیواز  ترکیه می توانید وارد لینک زیر شوید:

شیر پروانه ای آیواز ترکیه

مزایا

• بسیار دقیق هستند و از آنها را در کاربردهای صنعتی استفاده می شود.
• کاملا قابل اعتماد هستند و نیاز به نگهداری بسیار کمی دارند.
• قابلیت دریچه گاز را دارند.
• آنها را می توان بدون اینکه باعث pipe system dislocation شود، برداشت.

معایب

• شیرها shut off محکمی ندارد.
• بخشی از دیسک همیشه حتی زمانی که کاملا باز است، در معرض جریان قرار دارد که این موضوع ممکن است بدون توجه به تنظیمات منجر به یک pressure switch در سراسر شیر شود.

شیرهای یکطرفه یا Check Valves

شیرهای یک طرفه با عنوان شیرهای غیر برگشتی (NRV) هم شناخته می شوند. این شیرها، اجازه می دهند که مایع فقط در یک جهت جریان یابد و از جریان برگشتی در جهت معکوس جلوگیری می کند. هدف این تجهیزات جلوگیری از برگشت جریان و  معکوس شدن جریانی است که می تواند به تجهیزات آسیب برساند یا فرآیند را مختل کند. این شیرها معمولاً برای محافظت از پمپ ها در سیستم های گازی استفاده می شوند که جریان برگشتی می تواند باعث خاموش شدن پمپ یا کمپرسور شود.

از آنجایی که شیرهای صنعتی یک طرفه یا چک ولوها دارای طراحی ساده ای هستند، در کاربردهای مختلفی از جمله صنایعی مانند پالایش، پتروشیمی، صنایع شیمیایی، تولید میدان نفتی، آب، بخار، فاضلاب و… استفاده می شود. این شیرها، طراحی ساده تری دارند و می توانند بدون نیاز به نیروی انسانی و به صورت اتوماتیک کار کنند. در این شیرها، هرچه سرعت جریان بیشتر باشد، شیر بازتر خواهد بود تا زمانی که به حداکثر و موقعیت باز کامل برسد.

شیرهای یک طرفه را می توانید با قیمتی مقرون به صرفه، از نمایندگی شرکت آیواز ترکیه در ایران تهیه کنید:

آشنایی با شیرهای یکطرفه آیواز

مزایا

• از backflow برگشت جریان جلوگیری می کنند.
• می توانند فشار را تقویت کنند.
• به عنوان backup system عمل می کنند.

معایب

• آنها را نمی توان با سیستم های pulsating استفاده کرد.
• در این سیستم ها Closing element ممکن است خراب شود و باعث آسیب و سایش بیش از حد شود.